Genealogisch blog 41

The Passion

Wanneer de EO aanstaande donderdag 24 maart vanuit Amersfoort ‘The Passion’ uitzendt is dat voor de zesde achtereenvolgende keer. Eerder zond de EO ‘The Passion’ uit vanuit Gouda, Rotterdam, Den Haag, Groningen en Enschede. Alle keren waren er massa’s toeschouwers op de been, en dat zal ook dit jaar wel weer zo zijn. Het lijdensverhaal van Jezus boeit mensen steeds weer, al eeuwen lang. En blijkbaar heeft de moderne mens een paar keer per jaar bezinning nodig rond de grote Christelijke feesten. Het alledaagse leven heeft tegenwoordig zo weinig diepgang, dat men terugvalt op oude tradities uit het geloof.

Ik vind het eigenlijk een beetje hypocriet om met een grote massa mensen de ene dag devoot achter een groot verlicht kruis aan te lopen en de volgende dag het gewone leven weer verder te leven zonder die inkeer.

Natuurlijk levert de uitzending van ‘The Passion’ prachtige televisie op, er doen niet voor niets grote sterren aan mee. Dat sommige van hen doorgaans niets met geloof of kerk te maken willen hebben, zullen we gemakshalve maar even vergeten. Het gaat om het spektakel, al zeggen al die sterren, dat het ze om de inhoud gaat.

Dat was vroeger niet anders. Het Duitse Oberammergau kent een zeer lange, en beroemde traditie met de opvoering van het passiespel. Mijn ouders woonden in 1960 de uitvoering bij na afloop van het 37^ste Eucharistische Wereldcongres in München, waarvan mijn vader verslag deed in dagblad De Tijd. In de katholieke kerken werden de mensen vanaf de kansel opgeroepen in Oberammergau te gaan kijken. Was dat te ver of te duur, dan werden de gelovigen gemaand om eens in de vijf jaar de Passiespelen in Tegelen te gaan bekijken. Die worden nog steeds opgevoerd om de vijf jaar in het openlucht theater De Doolhof gedurende de zomer. We kunnen het ons nu niet meer voorstellen, maar de Passiespelen in Tegelen trokken in de jaren ’50 van de vorige eeuw meer dan 100.00 bezoekers met de top in 1955 met 160.000 belangstellenden.

Affiche Christus Verworpen

Amersfoort kende al eerder zijn Passion, nl. in de zomer van 1939. Maar toen heette het stuk niet ‘The Passion’, maar ‘Christus Verworpen’. Dit passiespel was van de hand van Jan Vuyster (1878-1966), die daarmee debuteerde als toneelschrijver in 1928. De opvoering in het Amersfoortse openluchttheater Birkhoven stond onder regie van Wim Adolfs. In twee weekeinden, 12 en 13 aug. en 20 en 21 aug., kon het publiek vier keer komen kijken. Er reden zelfs speciale bussen voor het vervoer van toeschouwers van de Varkensmarkt naar Birkhoven.

Advertentie voor 'Christus Verworpen'

Één van de Amersfoortse kranten berichtte, dat de tweede voorstelling op zondagmiddag 13 aug. 600 belangstellenden had getrokken, en daarmee veel goedmaakte voor de geringe opkomst bij de eerste opvoering.

In een oud fotoboek van Tante Nel, de zus van mijn vader, kwam ik foto’s tegen van die opvoeringen, want mijn vader speelde de rol van Kajafas en tante Nel zelf zeer waarschijnlijk de rol van Maria. Ik maak uit de kleding, die ze aan had tijdens de voorstelling, op, dat tante Nel de rol van Maria gespeeld moet hebben. Een andere aanwijzing in die richting is het feit, dat er in het fotoalbum twee foto’s zitten, waarop mijn vader en tante Nel alleen afgebeeld staan. De overige spelers zijn alleen in groepsverband gefotografeerd. Jammer genoeg heeft tante Nel in haar fotoboek niet genoteerd welke rol ze zelf gespeeld heeft in ‘Christus Verworpen’. In haar fotoboek dateerde ze de opvoeringen abusievelijk in 1938. Dat bemoeilijkte aanvankelijk voor mij het vinden van meer informatie. Maar toen ik zag, dat ze de voorstelling wel met de juiste naam had aangeduid, vond ik snel nadere informatie.

 

Mijn vader als hogepriester Kajafas

Het toneelspelen hebben tante Nel en mijn vader met de paplepel mee naar binnen gekregen. Mijn opa was gedurende vele jaren de vaste regisseur van de katholieke Amersfoortse toneelvereniging ‘Euripides’. Ik schreef over de passie voor amateurtoneel van mijn grootvader een artikel in het blad ‘Amersfoort en Omstreken’, jaargang 16, nr. 3, sept. 2007 van de lokale afdeling van de NGV. Mijn grootvader gaf zijn passie niet alleen door aan mijn vader en zijn zus, maar ook aan zijn jongste dochter. Zijn oudste dochter bleek totaal geen aanleg voor toneel te hebben. Na de oorlog was de jongste zus van mijn vader, Noortje Wunderink, een bekende regisseuse in Eindhoven, terwijl mijn vader zijn sporen verdiende door heel veel te regisseren (hij is in de jaren ’50 een keer assistent-regisseur van de Passiespelen in Tegelen geweest)  en zelf toneelstukken te schrijven als ‘Ambtenaar geef ons een huis’ en ‘De stakkers van Salem’ en als bestuurder van organisaties als ‘Ons Lekenspel’ en het ‘Werkverband Katholiek Amateurtoneel’. Nadat zij invalide was geworden door een ongeluk op haar werk, hielden voor tante Nel zowel de verpleging als het toneelspelen op.

Nel Welling als Maria (?)

Kajafas was de voorzitter van het Sanhedrin, toen Jezus werd voorgeleid, omdat hij zich de ‘Messias’ noemde. Kajafas en de andere hogepriesters vreesden, dat Jezus te veel macht zou krijgen en wilden hem ter dood veroordelen. Maar de doodstraf was in het toenmalige Israël voorbehouden aan de Romeinen. Vandaar dat Kajafas Jezus uitleverde aan landvoogd Pontius Pilatus, die de doodstraf uitsprak om het volk rustig te houden. Mijn vader zal de rol van Kajafas met veel verve vertolkt hebben, ondanks het feit, dat hij pas zeventien jaar was.

De cast van Christus Verworpen

 

Bij het bekijken van de foto van de complete cast van ‘Christus Verworpen’ valt op, dat alle spelers nog tamelijk jong waren. Ze waren waarschijnlijk allemaal lid van ‘Euripides’.

Ik wens de kijkers van ‘The Passion’ een indrukwekkende tv-avond toe en daarna fijne paasdagen.

Tiel, 22-03-2016