Genealogisch blog 23

Goede zoon

Mijn vader vertelde vroeger altijd met een zekere trots, dat onze familie uit Duitsland afkomstig was. Graag liet hij dan daarbij de foto zien, die mijn moeder gemaakt heeft, toen ze samen per toeval bij het dorp Welling in Duitsland kwamen. Bij de ingang van het dorp stond mijn vader trots met het bord Welling in zijn hand. Het dorp ligt in de deelstaat Rijnland-Palts, niet ver bij Koblenz vandaan, en telt nog geen 1000 inwoners.

Welling bij Welling, 20-09-1958

Ik denk niet, dat mijn vader geweten heeft, dat een district van Londen ook Welling heet, en dat er in de Verenigde Staten ook een plaats Welling ligt in de staat Oklahoma.

In de vele jaren dat ik genealogisch onderzoek doe is mij nog niet gebleken, dat onze familie uit Duitsland afkomstig zou zijn. Het oudste door mij gevonden familielid is Jacob Caspersz Welling(h), aan wie op 2 december 1667 op zijn verzoek het burgerrecht van Amersfoort werd verleend. Het ligt voor de hand, dat de vader van deze Jacob ene Casper Welling(h) moet zijn geweest, maar over hem is niets te achterhalen. Amersfoort is altijd de stad van onze familie geweest. Hoewel er nu nog één familielid woont in Amersfoort, was dat op het einde van de 19^e eeuw heel anders. Toen woonden er enkele tientallen Wellingen.

De familie naam “Welling” komt zeer veel voor in de Achterhoek. In Didam en omgeving lijkt het wel of iedereen Welling heet. Bekend uit die regio is het Bouwbedrijf Welling. In Borculo bevindt zich Slachterij Welling.

De naam Welling is ook terug te vinden in sommige delen van midden Friesland (Smallingerland) en Zuid Oost Drenthe (Emmen). Tenslotte is Welling een bekende familienaam rond Pijnacker en Rotterdam.

Tot nu toe is geen enkel verband gevonden tussen genoemde families Welling en de Amersfoortse familie. Evenzo is er nooit een verband gevonden tussen de Amersfoortse familie Welling en de familie Wellink, al zouden sommigen dat wel graag willen.

Toch had mijn vader niet helemaal ongelijk met zijn bewering, dat onze familie uit Duitsland afkomstig is. De vader van zijn grootmoeder van vaderskant, Johannes de Greef werd in 1815 in Warbergen in Pruisen geboren. Deze Johannes zag het blijkbaar in Dutsland niet zitten en trok naar Amersfoort om daar zijn geluk te beproeven. Van 1834-1838 maakte hij deel uit van de Nationale Militie, zo staat op de akte van zijn huwelijk met Kornelia Katharina van de Beek in 1843. Het stel kreeg negen kinderen, van wie tweede dochter Catharina Margaretha de grootmoeder van mijn vader was. Ik noemde haar al in mijn eerste blog.

Volgens het Nederlands Instituut voor Genealogisch en Heraldisch Onderzoek te Zeist is de naam "Welling" een patroniem van Neder-Saksische oorsprong. Het achtervoegsel "ing/ink" betekent zoveel als "zoon van", "nazaat van" of "behorende tot", vooraf gegaan door de voornaam. Welle is een oude Germaanse voornaam voor een man. "Welling" betekent dan "de zoon van Welle". Een andere verklaring kan zijn, dat de achternaam Welling is afgeleid van de voornaam Weling, die al in 864 opgetekend werd. Wel is dan afgeleid van wela, in modern Nederlands 'wel', in de betekenis 'goed'. Welling betekent dan ‘goede zoon’. Het spreekt vanzelf, dat ik een groot aanhanger ben van deze laatste verklaring.

Vaak werd met de naam ook het bezit van een familie aangeduid. In de Nederlandse Familienamenbank van het Meertens Instituut is “Welling” een zogenaamde adresnaam. Namen met -ing/-ink waren vooral in het oosten van het land overgegaan op de woonplaatsen, op de erven of boerderijen van de betreffende families. Latere bewoners ontleenden hun achternaam aan deze woonplaatsen. Daarmee zou Welling dan betekenen: afkomstig uit Wel. Dat zou dan het Achterhoekse Wehl kunnen zijn.

Een combinatie van beide verklaringen van de naam “Welling” lijkt het meest waarschijnlijk. In  Angelsaksische Duitsland bleven de nazaten van Welle bij elkaar wonen, zo zal het plaatsje Welling ten westen van Koblenz ontstaan zijn.

Station van Welling in Engeland

Tijdens een verenigingsavond van de afdeling Betuwe van de NGV heeft enkele jaren geleden iemand in een lezing betoogd, dat diverse Angelsaksen in de 5^e eeuw na Chr. tijdens hun migratie langs de grote rivieren naar Engeland zich blijvend vestigden in onze regionen. Hun woongebieden kregen vaak de naam van hun leiders met het achtervoegsel “-ing of –ingen”. Vele namen van dorpen langs de rivieren herinnen nog daaraan, zoals Millingen, Gendringen, Wageningen, Everdingen, Vlaardingen etc. Soms gaven de Angelsaksen aan hun nieuwe woongebied de naam van hun oude woonomgeving. Zo zou het plaatsje Welling bij Londen aan zijn naam gekomen zijn.

Het lijkt aannemelijk, dat de Amersfoortse Wellingen verre nazaten zijn van een groep Angelsaksen, die vanuit Duitsland deze kant opkwamen. De naam verwijst daarnaar. Maar of mijn vader dat allemaal wist?? Ik betwijfel het.

Tiel, 26-02-2016